Kârın Ötesinde İş Etiğinin Gelişen Manzarasında Yol Almak İçin Bir Kılavuz

II. İş etiği nelerdir?
III. İş etiği niçin önemlidir?
IV. İş etiğinin değişik türleri
V. Ahlaki liderliğin önemi
VI. İşletmenizde ahlaki kültürü iyi mi yaratabilirsiniz?
VII. Ahlaki iş uygulamalarının yararları
VIII. Ahlaki olmayan iş uygulamalarının neticeleri
IX. İş hayatında ahlaki ikilemlerle iyi mi başa çıkılır?
Tipik Sorular

Antet	LSI Anahtar Sözcükleri
İş ahlakı	ahlaki, navigasyon, kâr, sürdürülebilirlik
İş etiği niçin önemlidir?	ahlaki, ehemmiyet, iş
Değişik iş etiği türleri	ahlaki, tipler, iş
Ahlaki liderliğin önemi	ahlaki, liderlik, iş
İşletmenizde ahlaki kültürü iyi mi yaratabilirsiniz?	ahlaki, kültür, iş

II. İş etiği nelerdir?

İş etiği, iş hayatına uygulandıkları şekliyle etik ilkeler ve değerlerin incelenmesidir. İş kararlarının ve eylemlerinin ahlaki sonuçlarıyla ilgilenir.

İş etiği önemlidir bundan dolayı işletmelerin adil, dürüst ve bütün paydaşların en iyi çıkarları doğrultusunda kararlar almasına destek sağlar. Ek olarak işletmelerin yasal ve saygınlık risklerinden kaçınmasına destek sağlar.

İş etiğinin değişik türleri şunlardır:

• Bireysel ahlaki: Bireysel çalışanların işlerinde rehberlik eden ahlaki ilkeler ve değerler.
• Örgütsel ahlaki: Bir örgütün bütününe rehberlik eden ahlaki ilkeler ve değerlerdir.
• Mesleki ahlaki: Meslek çalışanlarının çalışmalarında rehberlik eden ahlaki ilkeler ve değerler.

İş dünyasında ahlaki liderliğin önemi yeterince vurgulanamaz. Ahlaki liderler, kurumlarının tonunu belirler ve mensupları ahlaki kararlar almaya teşvik eden bir ahlaki kültürü yaratır.

Ahlaki liderlik, yalnızca illegal yahut ahlaki olmayan davranışlardan kaçınmakla alakalı değildir. Bununla beraber çalışanların kıymetli ve elit hissettiği ve gelişebilecekleri pozitif bir emek verme ortamı yaratmakla da ilgilidir.

Sürdürülebilir bir işletme yaratmak için ahlaki liderlik esastır. Ahlaki olarak etkinlik yayınlayan işletmelerin uzun solukta başarı göstermiş olma olasılığı daha yüksektir bundan dolayı müşterilerinin, mensuplarının ve öteki paydaşlarının güvenine sahiptirler.

III. İş etiği niçin önemlidir?

İş etiği birçok nedenden ötürü önemlidir. Birincisi, işletmelerin adil ve ahlaki bir halde etkinlik göstermesini sağlamaya destek sağlar, bu da amme itimatını korumak için eğer olmazsa olmazdır. İkincisi, işletmeleri yasal sorumluluktan korumaya destek sağlar. Üçüncüsü, işletmelerin kabiliyetli mensupları çekmesine ve elde tutmasına destek olabilir. Dördüncüsü, işletmelerin müşteriler ve öteki paydaşlarla kuvvetli ilişkiler kurmasına destek olabilir. Beşincisi, işletmelerin uzun vadeli başarıya ulaşmasına destek olabilir.

İşletmelerin giderek daha çok birbirine bağlı olduğu küreselleşmiş bir ekonomide, işletmelerin ahlaki bir halde etkinlik göstermesi her zamankinden daha önemlidir. Bunu yaparak, daha sürdürülebilir ve adil bir dünya yaratmaya destek olabilirler.

IV. İş etiğinin değişik türleri

İş etiğinin birçok değişik türü vardır sadece en yaygın olanlarından bazıları şunlardır:

• Ödevsel ahlaki
• Sonuççu ahlaki
• Fazilet etiği
• Sosyal kontrat etiği
• Ahlaki egoizm

Bu ahlaki türlerinin her birinin kendine has prensip ve değerleri vardır ve işletmeler kendi değerlerini ve inançlarını yansıtan bir ahlaki kuralları kurmak amacıyla bunlardan birini yahut birkaçını benimsemeyi seçebilirler.

Sözgelişi, etiğe deontolojik bir yaklaşım benimseyen bir işletme, kâr yahut öteki iş hedeflerinden taviz vermek anlamına gelse bile doğru şeyi meydana getirmeye odaklanacaktır. Etiğe netice odaklı bir yaklaşım benimseyen bir işletme, eylemlerinin sonuçlarına odaklanacak ve bütün paydaşlar için olası olan en iyi neticeleri üreteceğine inanılmış olduğu kararlar alacaktır. Etiğe fazilet etiği yaklaşımını benimseyen bir işletme, mensuplarının karakter özelliklerini geliştirmeye odaklanacak ve bu özelliklerle tutarlı olduğuna inanılmış olduğu kararlar alacaktır.

Bir firmanın benimsediği iş etiği türü, kültürü ve mensupları, müşterileri ve öteki paydaşlarıyla ilişkileri üstünde mühim bir etkiye haiz olacaktır. İşletmelerin benimsemeyi seçmeden ilkin değişik ahlaki türlerini dikkatlice değerlendirmeleri ve seçilen yaklaşımın firmanın değerleri ve hedefleriyle tutarlı olduğu için güvenli olmaları önemlidir.

V. Ahlaki liderliğin önemi

Uzun solukta başarı göstermiş olmak isteyen her işletme için ahlaki liderlik eğer olmazsa olmazdır. Liderler ahlaki davrandıklarında, mensupları için pozitif bir misal oluştururlar ve emniyet ve hürmet kültürü yaratırlar. Bu, çalışanların moralinin, üretkenliğinin ve inovasyonunun artmasına yol açabilir. Ek olarak, ahlaki liderlerin firmanın ve paydaşlarının en iyi çıkarları doğrultusunda sağlam kararlar alma olasılıkları daha yüksektir.

Liderlerin etiğe bağlılıklarını gösterebilecekleri birçok değişik yol vardır. Liderlerin yapabileceği en mühim şeylerden bazıları şunlardır:

• Kendileri ve mensupları için net ahlaki standartlar belirlemek
• Ahlaki mevzularda aleni ve dürüst iletişimi teşvik etmek
• Kendilerini ve çalışanlarını ahlaki davranıştan görevli tutmak
• Ahlaki ikilemleri adil ve yansız bir halde sökmek

Ahlaki liderlik daima basit değildir, sadece uzun solukta başarı göstermiş olmak isteyen her işletme için eğer olmazsa olmazdır. Pozitif bir misal oluşturarak ve emniyet ve hürmet kültürü yaratarak, ahlaki liderler işletmelerinin hedeflerine ulaşmalarına ve dünyada pozitif bir tesir yaratmalarına destek olabilir.

VI. İşletmenizde ahlaki kültürü iyi mi yaratabilirsiniz?

İşletmenizde bir ahlaki kültürü yaratmak, çalışanlarınızın ahlaki davranmasını ve işletmenizin toplumsal açıdan görevli bir halde etkinlik göstermesini sağlamak için eğer olmazsa olmazdır. İşletmenizde bir ahlaki kültürü yaratmak için birtakım ipuçları şunlardır:

• Çalışanlardan beklenen davranışları ana hatlarıyla belirten net bir ahlaki kuralları oluşturun.
• Çalışanlarınızı gördükleri yahut duydukları ahlaki ihlalleri bildirmeye teşvik edin.
• Çalışanlarınızı ahlaki davranışlarından görevli tutun.
• Çalışanlara ahlaki hikayesinde öğrenim verin.
• Çalışanların ahlaki mevzuları rahatça tartışabilecekleri bir emek verme ortamı yaratın.

Bu ipuçlarını izleyerek, işletmenizde en iyi kabiliyetleri çekmenize ve elde tutmanıza, müşterileriniz ve paydaşlarınız nezdinde kuvvetli bir saygınlık oluşturmanıza ve maliyetli ahlaki skandallardan kaçınmanıza destek olacak bir ahlaki kültürü yaratabilirsiniz.

VII. Ahlaki iş uygulamalarının yararları

Ahlaki iş uygulamaları işletmelere birçok yönden yarar sağlayabilir, bunlardan bazıları şunlardır:

• Artan alan kişi itimatı ve sadakati
• İyileştirilmiş çalışan morali ve üretkenliği
• Düzenleyici para cezaları ve davalar riskinin azalması
• Gelişmiş marka itibarı ve imajı
• Ana paraya ve finansmana daha çok erişim
• Uzun vadeli finansal performansın iyileştirilmesi

Ahlaki bir halde etkinlik göstererek, işletmeler paydaşları ve etkinlik gösterdikleri topluluklar üstünde pozitif bir tesir yaratabilirler. Ek olarak, gelecek yıllarda karlı olacak sürdürülebilir bir işletme de kurabilirler.

Ahlaki olmayan iş uygulamalarının neticeleri

Ahlaki olmayan iş uygulamalarının hem işletmenin kendisi aynı zamanda camianın hepsi için bir takım negatif kararı olabilir. Ahlaki olmayan iş uygulamalarının en yaygın neticelerinden bazıları şunlardır:

• Satın alan ve saygınlık kaybı
• Artan düzenleyici kontrol
• İş yapmanın daha yüksek maliyetleri
• Çalışanların moralinin bozulması
• Üretkenlik kaybı
• Çevreye negatif etkisinde bırakır
• İşletmeye ait toplumsal lisansın kaybı

Birtakım durumlarda ahlaki olmayan iş uygulamaları cezai takibata yahut iflasa bile yol açabilir.

İşletmelerin ahlaki olmayan iş uygulamalarının potansiyel neticelerini anlamaları ve bunlardan kaçınmak için adımlar atmaları önemlidir. Bunu yaparak işletmeler itibarlarını, karlarını ve uzun vadeli sürdürülebilirliklerini koruyabilirler.

IX. İş hayatında ahlaki ikilemlerle iyi mi başa çıkılır?

Ahlaki ikilemler, net bir doğru yahut yanlış cevabın olmadığı ve işletmelerin değişik paydaşların çıkarlarını dengeleyen kararlar alması ihtiyaç duyulan durumlardır. İşletmelerin karşılaşmış olduğu birtakım yaygın ahlaki ikilemler şunlardır:

• Çalışanların uygunsuz davranışlarıyla iyi mi başa çıkılır?
• Bütün paydaşlar için adil kararlar iyi mi alınır?
• Kâr ihtiyacı ile toplumsal repertuvar ihtiyacı iyi mi dengelenir?
• Negatif tanıtımlara iyi mi cevap verilir?
• Menfaat çatışmalarıyla iyi mi başa çıkılır?

Ahlaki ikilemlerle başa çıkmak için tek bir yaklaşım yoktur ve muayyen bir durumla başa çıkmanın en iyi yolu muayyen koşullara bağlı olacaktır. Sadece, işletmelerin ahlaki kararlar almalarına destek olmak için uygulayabilecekleri birtakım genel ilkeler vardır.

• Kararlarınızın ahlaki sonuçlarının bilincinde olun.
• Uzmanların ve paydaşların tavsiyelerine başvurun.
• Saydam ve hesap verebilir kararlar alın.
• Kararlarınızın neticelerini kabul etmeye hazır olun.

İşletmeler bu ilkeleri izleyerek bütün paydaşların en iyi çıkarları doğrultusunda ahlaki kararlar aldıklarından güvenli olabilirler.

S1: Günümüzde işletmelerin yüz yüze olduğu ahlaki zorluklar nedir?

A1: Günümüzde işletmelerin yüz yüze olduğu ahlaki zorluklar kompleks ve çeşitlidir. En yaygın zorluklardan bazıları şunlardır:

Değişik paydaşların çıkarlarını dengeleme ihtiyacı. İşletmeler, hissedarlarının, mensuplarının, müşterilerinin ve genel hatlarıyla camianın çıkarlarını dengelemelidir. Bu zor bir vazife olabilir, bundan dolayı genellikle bu değişik grupların çıkarları birbirleriyle çatışır.
Giderek artan sayıda düzenlemeye uyma ihtiyacı. İşletmeler hem mahalli, hem eyalet aynı zamanda federal düzeyde giderek artan sayıda düzenlemeye tabidir. Bu düzenlemeler işletmelere mühim maliyetler yükleyebilir ve sürdürülebilir bir halde etkinlik göstermeyi zorlaştırabilir.
Yeni teknolojilerin ahlaki etkilerini ele alma ihtiyacı. Suni zeka ve büyük veri şeklinde yeni teknolojiler, işletmeler için bir takım ahlaki güçlük ortaya çıkarır. İşletmeler, bu teknolojileri dağıtmadan ilkin ahlaki etkilerini dikkatlice değerlendirmelidir.
Kuruluşları içerisinde bir ahlaki kültürü yaratma ihtiyacı. İşletmeler, mensuplarının ahlaki davrandığından güvenli olmak için kuruluşları içerisinde bir ahlaki kültürü yaratmalıdır. Bu, öğrenim, mentorluk ve net ahlaki standartlar belirleyerek yapılabilir.

S2: İşletmeler ahlaki ve sürdürülebilir bir halde iyi mi etkinlik gösterebilirler?

Cevap2: İşletmelerin ahlaki ve sürdürülebilir bir halde etkinlik gösterebilmesinin birçok yolu vardır. En mühim adımlardan bazıları şunlardır:

Ahlaki kuralları benimsemek. İşletmeler, firmanın değerlerini ve prensiplerini belirleyen bir ahlaki kuralları benimsemelidir. Bu kurallar bütün çalışanlara iletilmeli ve karar alma süreçlerine rehberlik etmek için kullanılmalıdır.
Ahlaki öğrenim programlarını yürütmek. İşletmeler, çalışanlarına firmanın değerlerini ve prensiplerini ve bu tarz şeyleri günlük işlerinde iyi mi uygulayacaklarını anlamaları için ahlaki öğrenim sağlamalıdır.
Ahlaki bir kültür yaratmak. İşletmeler, ahlaki davranışların ödüllendirildiği ve ahlaki olmayan davranışların cezalandırıldığı bir ahlaki kültürü yaratmalıdır. Bu, çalışan takdiri, performans değerlendirmeleri ve disiplin eylemi şeklinde şeylerle yapılabilir.
Yönetmeliklere uyumu sağlamak. İşletmeler, geçerli bütün yönetmeliklere ahenk sağladıklarından güvenli olmalıdır. Bu, denetimler, öğrenim ve kadroda bir ahenk görevlisi bulundurmak şeklinde şeylerle yapılabilir.
Yeni teknolojilerin ahlaki etkilerini ele almak. İşletmeler, yeni teknolojileri uygulamaya koymadan ilkin ahlaki etkilerini dikkatlice değerlendirmelidir. Bu, inceleme, uzmanlarla istişare ve politikalar ve prosedürler geliştirme şeklinde şeylerle yapılabilir.

S3: İşletmeler çalışan suistimaliyle iyi mi başa çıkabilir?

Cevap3: İşletmelerin çalışan suistimaliyle başa çıkmak için aleni ve kapsamlı bir politikası olmalıdır. Bu siyaset, tolere edilecek istismar türlerini, suistimali araştırmak ve ele almak için atılacak adımları ve suistimalin neticelerini ana hatlarıyla belirtmelidir. İşletmeler ek olarak çalışanlara firmanın çalışan suistimali politikası ile alakalı öğrenim sağlamalıdır.

Bir çalışanın uygunsuz davranışta bulunduğundan şüphelenildiğinde, işletme kapsamlı bir tahkikat yürütmelidir. Tahkikat adil ve yansız olmalı ve çalışanın haklarını koruyacak halde yürütülmelidir. Tahkikat, çalışanın uygunsuz davranışta olduğunu tespit ederse, işletme müsait disiplin eylemini gerçekleştirmelidir. Bu, askıya alma, fesih yahut öteki disiplin önlemlerini içerebilir.

İşletmelerin çalışan suistimaline hoşgörme göstermemesi icap ettiğini belirtmek önemlidir. Istismar, firmanın itibarına zarar verebilir, müşteriler ve ortaklarla ilişkilerine zarar verebilir ve yasal sorumluluğa yol açabilir. Çalışanların suistimali hikayesinde net ve kapsamlı bir politikaya haiz olarak ve istismar gerçekleştiğinde müsait disiplin işlemleri uygulayarak işletmeler bir ahlaki kültürü meydana getirmeye ve gelecekteki suistimalleri önlemeye destek olabilir.